Na tijden van oorlog en koloniale uitbuiting zijn de boeren in de Peel en Kempen aan het einde van de 18de eeuw sterk verarmd. Noodgedwongen verkoopt de boer veel van wat hij produceert. Hoewel men binnen de mogelijkheden buitengewoon slim boert, maakt deze sluipende roofbouw het onmogelijk nog lang zo door te blijven gaan. De heidevelden, waarvan het maaisel als strooisel op stal onmisbaar is, verschralen tot zandverstuivingen die akkers en dorpen verstikken. De komst van de Fransen, in 1795, is een keerpunt. Ontsluiting, wetenschap en overheidsbeleid zijn aanjagers van aanpassingen die elkaar steeds sneller opvolgen.

Boeren specialiseren zich tegen het einde van de 19de eeuw in de productie van boter, voor de groeiende industriesteden, en later ook in de productie van vlees en eieren. In het begin van de 20ste eeuw wordt de meeste ‘woeste grond’ in cultuur gebracht, maar het is onvoldoende voor het aantal kinderen van de grote gezinnen dat boer wil worden, iets wat door de kerk gestimuleerd wordt. De bedrijven zijn daardoor te klein om van eigen grond veel vee te kunnen voeden.

Ze compenseren dat door steeds meer voer te kopen, deels ten koste van de bodemvruchtbaarheid elders in de wereld. De groeiende productie, voor vooral export, neemt het economisch belang van de landbouw aan het eind van de eeuw snel toe. Gelijktijdig groeit het belang van de groene ruimte voor wonen, recreëren en natuur. Om deze functies niet te hinderen zal de landbouw zich aan moeten passen.

Frans Aarts (1951) groeide op in Deurne, op een ontginningsboerderij. Als onderzoeker, verbonden aan de Universiteit van Wageningen, werkte hij aan de vraag hoe boeren hun grond, vee, gewassen en mest beter kunnen benutten. Actuele landbouwkundige kennis combineerde hij met historische informatie. Dat leidde tot het boek ‘Boeren in Peel en Kempen, omstreeks 1800”.

De lezing wordt georganiseerd door de heemkundekring Onsenoort in samenwerking met de Bibliotheek van Heusden. De lezing vindt plaats op maandagavond 17 maart in de Utopia zaal in de Bibliotheek van Drunen. Aanvang 20.00 uur. Aanmelden hieronder.